USG w fizjoterapii- artykuł

USG w Fizjoterapii

Wykorzystanie USG w fizjoterapii może dotyczyć dwóch odmiennych obszarów. Może być wykorzystane jako terapeutyczne USG (sonofeedback) i diagnostyczne USG. Chodzi tutaj o ocenę zmienionej, zaburzonej kontroli motorycznej i synchronizacji pracy mięśniowej (głównie mięśni głębokich), która jest podłożem wielu dysfunkcji.

SONOFEEDBACK

Wiele badań wykazało, iż za dolegliwości bólowe szyi, kręgosłupa lędźwiowego czy obręczy miednicznej odpowiedzialna jest zaburzona kontrola nerwowo-mięśniowa, a nie zwykłe osłabienie pewnych grup mięśniowych. Wykazano, że zaburzenia te związane są przede wszystkim z zwiększoną aktywnością mięśni powierzchownych oraz osłabioną mięśni głębokich, czyli właściwych mięśni stabilizujących.

Przyczyną wielu dolegliwości bólowych może być zaburzenie kontroli motorycznej o charakterze koordynacyjnym określanych mianem tzw. timingu, czyli synchronizacji pracy mięśniowej. Sonofeedback wykorzystywany jest tutaj do motorycznego nauczania ruchu, dzięki któremu możemy najpierw zidentyfikować, a następnie wyizolować pracę właściwych w danej dysfunkcji mięśni co z kolei wpłynie na optymalizację efektów terapeutycznych.

Jednym z przykładów takiego wykorzystania sonofeedbacku może być aktywizacja mięśnia poprzecznego brzucha w terapii i profilaktyce dolegliwości bólowych kręgosłupa lędźwiowego. Główną przyczyną dużej części tych dolegliwości upatruje się w braku dostatecznej stabilizacji okolicy lędźwiowej spowodowany słabą aktywnością tzw. głębokich, lokalnych stabilizatorów, których zadaniem jest kontrola pojedynczego segmentu ruchowego w tych sytuacjach, kiedy warunki zewnętrzne (ruch, pozycja ciała) spowodują obciążenie stawu poza strefą neutralną.

Fizjoterapia z wykorzystaniem sonofeedbacku będzie polegała na wizualnej nauce aktywizacji mięśnia poprzecznego brzucha, która dzięki temu, że mięsień ten funkcjonuje w synergii, synchronii i syntonii z mięśniami wielodzielnymi, wpłynie na aktywizację tych ostatnich przez co poprawie ulegnie stabilizacja dolnej części tułowia redukując tym samym przyczynę symptomów pacjenta.

Innym bardzo ważnym obszarem, w którym fizjoterapeuci wykorzystują diagnostyczne USG jest biologiczne sprzężenie zwrotne w aktywizacji mięśni dna miednicy u pacjentów z nietrzymaniem moczu. USG pozwala nie tylko na prawidłową i dokładną ocenę, dokonanie pomiarów ale również na prowadzenie terapii w oparciu o biologiczne sprzężenie zwrotne (sonofeedback).

Sonofeedback może znaleźć podobne jak w przypadku okolicy lędźwiowej zastosowanie w ocenie i terapii czynności stabilizacyjnej głębokich mięśni szyi, w ocenie części dolnej mięśnia czworobocznego i terapii mięśnia obszernego przyśrodkowego, mięśni pierścienia rotatorów czy innych mięśni kończyn w przypadkach powstającej dysfunkcji nerwowo-mięśniowej. 

Co można zobaczyć w USG?

Mięśnie: USG można wykorzystać jako narzędzie do oceny aktywności mięśni, ich uszkodzenia czy zerwania, możemy znacznie łatwiej zlokalizować rozerwania, ocenić i zmierzyć wielkość krwiaka oraz monitorować proces zdrowienia. Poza tym badanie to pozwala zaobserwować sklejenia i zbliznowacenia tkanek. 

Ścięgna: Podobnie jak mięśnie można badać w sposób statyczny oraz dynamiczny co pozwala na oszacowanie nie tylko ich wewnętrznej struktury ale także zbliznowaceń, podwichnięć, niestabilności oraz patologicznych zmian.

Kości: Może być przydatne do oceny okostnej ponieważ widoczne są jej przerwania szczególnie w ocenie złamań, złamań z przeciążenia, zapalenia kości. Możemy również obserwować wyrośla kostne, zmiany rozwojowe jak również skostnienia pozaszkieletowe. 

Stawy: USG jest doskonałym narzędziem do wykrywania wysiłku w stawie, pozwala ocenić chrząstkę stawową, jej grubość, zarys i wykryć już we wczesnym stadium jej zwyrodnienie. Bardzo dobrze widoczne są również łękotki stawowe i ich uszkodzenia oraz zerwania i naderwania wiązadłowe co pozwala na ocenę stabilności stawu.

Nerwy: Podobnie jak w ocenie ścięgien i mięśni możliwe są do zaobserwowania sklejenia i zbliznowacenia drażniące nerw, zmiany pourazowe takie jak uszkodzenia związane z naciągnięciem czy stłuczenia nerwu oraz widoczne są zmiany patologiczne np. nerwiak.